Legir › Les voyelles

Texte d'étude

Lausa escricha

Sòi au còr de la nuòch etèrna
mesclat au pas de la lutz dins lo cèu
coma un rocàs en un camp de luserna
que se sentis entre luna e solelh
freg e pesuc un flòc grand de la tèrra.

M. ROUQUETTE (La pietat dau matin).

- a,à = a.
- a finale atone = o : lausa escricha, etèrna, coma, luna.
- e, é = é fermé : que se sentís, freg e pesuc, de qué se passa ?
- o, ó = ou : coma, un rocàs, lo solelh.
- ò = o ( très ouverts, seulement sous l'accent
- è = è ( tonique (ils portent l'accent grave) :
                sòi, còr, nuòch, flòc
                etèrna, cèu, lusèrna, tèrra.
- u = u sauf dans les diphtongues (différence essentielle avec le domaine catalan).

Texte d'application

Li calguèt una orada abans que se metès en camin d'escriure. Lo café ont s'èra arrestat èra comol de gents. S'entendiá rire e dire gadalesas de pertot. La santat d'aquel mond rajava a gots badants dins l'espetar de las mans sus las espatlas de las filhas, e los punhs que retronissián sus lo marme de las taulas.

Que se metiá en camin, aquò se coneissiá a son aire d'un seriós monhe, Son vesin o deviá mercar, d'abòrd que l'agachava coma un uòu abans qu'òm se l'engola. El non se'n mainava. Se tirava la lenga. Se banhava las labras. Fasiá molinar sa pluma «Bic» al cap de sa man drecha mal acostumada a l'exerci, literari. Lo papier davant el, semblava que se vergonhès per avança, de çò qu'i metriá dessus.

Remarque :

La désinence, verbale -iá de l'imparfait de l'indicatif et du conditionnel présent se prononce «io» ou «iè» selon les régions : s'entendiá, se metiá, se coneissiá, deviá, fasiá ; metriá.

Conseils : Lire le texte paragraphe par paragraphe ; retrouver les sons étudiés ; chercher des exemples.

s intervocalique = z comme en français. gadalesas, vesin, fasiá
entre 2 voyelles -ss- = s. retronissiá, coneissiá, dessís.