Legir

Aquelas paginas son tiradas d’un libròt agotat a l’ora d’ara.
Son publicadas ambe l’aimabla autorisacion d'Andrieu Lagarda.
Foguèron publicadas per lo Collègi d’Occitania
pendent las annadas seissantas.

Las àudios son d’Andrieu Lagarda.

 

Andrieu Lagarda

Nascut en 1925 a Belestar en Arièja, s’interessèt tre sa joventut a l’occitan e fondèt ambe qualques companhs liceans « l’Académie patoise ». S’adralhèt cap a l’ensenhament que lo menèt a exercir en Garona-Nauta, coma regent puèi coma professor de letras e d’espanhòl a Carbona.
Al cors de son activitat professionala, se farguèt sa pedagogia en mesclant las tecnicas de « l’Ecole moderne » (C. Freinet) als metòdes tradicionals, en tot dobrir de mai en mai la pòrta de sas classas a l’occitan, dins lo biais d’Antonin Perbòsc.

Son engatjament per la lenga e la cultura occitanas se tradusís per una tièra importanta de realisacions : creacion del cercle occitan de Carbona, de la seccion de Garona-Nauta de l’IEO, del CREO (Centre Regional dels Ensenhaires d’Occitan), que presidiguèt pendent 22 ans ; foguèt nomenat Conselhièr Academic per l’occitan, crèa la revista «Atal», collabora a mai d’una revista, produsís d’emissions de ràdio coma: «L’ora occitana, Panoramà occitan». Es mèstre en jòcs de l’Acadèmia dels Jòcs Florals.

Sos escrits se partejan entre produccions literàrias e aisinas pedagogicas, que totas an la meteissa tòca : far passar la lenga e sa literatura, l’occitan tolosan coma lo parlar de son país ariegés. La resulta n’es un ventalh de publicacions tan ricas coma variadas : diccionaris, metòdes d’iniciacion a l’occitan, contes, legendas, reviradas e adaptacions de contes e de romans, racontes, antologias literàrias, obratges de toponimia, recuèlhs de dires e expressions comentats, obratges sus l’istòria e la cultura d’Arièja, poèmas.

Fòrt estacat a la transmission orala de la lenga e de la cultura, Andrieu Lagarda a collectat dempuèi un cinquantenat d’annadas mai de dos cents contes que lor fidelitat a la lenga populara e lor contengut ne fan lo rebat d’una civilisacion. Ne balha la version escrita per los pèrdre pas, mas :

« Los contes son d’aucèls polits de pluma mirgalhada e cant embelinaire...
Trapats nafrats, gaireben malmorits al bòrd del trauc del desbembrièr, los ai un pauc reviscolats, prenètz-los que son vòstres. Mas los daissetz pas dins la gàbia de papièr ont per los vos balhar, los ai reclauses... Los aucèls son faits per volar... Cal qu’aletegen de boca en boca, de còr en còr... Donatz-li donc libertat e vida. »

© - extrach de : "De vidas e de libres - tome 1" del collègi d'occitania